با چند مثال وارد بحث میشویم: اگر در خیابان بلوچستان چابهار در حال قدم زدن باشید زنان و مردانی می بینید که پوشش به نام بلوچی بر تن دارند. این پوشش در بین مردان یکدست و یک رنگ دارای جامه و شلوار و نوعی لونگ و در بین زنان سیاه رنگ و عبا دار با چادر مشکی است. (هر چند تغییر عمده ای در سالهای اخیر ایجاد شده است)
اگر در خیابان تربت بازار شهر تربت بلوچستان شرقی در حال قدم زدن باشید، مردانی با لباس جامه و شلوار یک رنگ و نوعی لونگ میبینید اما زنانی مشاهده میکنید با لباس رنگارنگ بلوچی و نوعی روسری همرنگ زنانه بلوچی که با جامه و شلوار یک پس زمینه دارد اما دارای نقشهای زیبای هنر دست.
ما در بین پوشش مردان در دو سوی مرز تفاوتی نمی بینیم اما در بین زنان تفاوتی در نوع پوشش مشاهده میشود که این سوال را مطرح میکند این تفاوت از کجا و چگونه آمده و زمینه های آن چه بوده اند؟
آنچه مشخص است در گذشته بلوچستان تا همین پس از انقلاب خمینی زنان بلوچ عمدتا همان پوشش زنانه رنگارنگ خود را داشتند و این وضعیت در خانه، سفر، خرید، محافل عروسی و … برابر بود اما عمدتا پس از انقلاب خمینی و گسترش گفتمان جریان اسلامی و دینی و آموزه های تعریف حجاب در رنگ سیاه و تبلیغاتهای چه حکومتی و چه علمای بلوچستان و آفزایش بخش خواهران در مدارس دینی رفته رفته پوشش های چون عبای سیاه رنگ عربی و همچنین چادر مشکی و سپس با تشویق حکومت پوششی به نام «حجاب ملی» در جامعه رواج یافت.
هر چند از دوره پهلوی و شروع سلطه ای غیر بلوچ در منطقه تلاش شد که فرهنگ بلوچ ها را تغییر دهند اما این مساله چند بار باعث درگیری های جدی با حکومت پهلوی شد و آنها نسبت به مواضع خود عقب نشینی کرده و صرفا در ادارات دولتی امکان ایجاد تحمیل را داشتند.
در ده های اخیر موضوع تغییر پوشش تا بدانجا پیش رفت که عده ای پوشش فرهنگی بلوچی زنانه را بیگانه قلمداد کرده و پوشش سیاه و عبایه های وارداتی را به عنوان ارزش معرفی کردند این در حالی است که ارزش هر جامعه ای به سنت ها و آداب حسنه آن جامعه بر میگردند و مسلما پوشش زنانه رنگارنگ بلوچی که معجزه و هنر دست زنان بلوچ است ارزش فرهنگی برای بلوچ است. ارزش هر فرهنگی به درون مایه خود آن فرهنگ است نه استعاره از بیرون از این منظر بخشی از آنچه امروزه در بین مردم جا باز کرده در واقع تقلیدی از همسایگی و بخشی از طرف جمهوری اسلامی تحمیلی و فرهنگ غیر بومی وارداتی به بلوچستان است.
زیبایی فرهنگ بلوچستان در پوشش آن هست، و حتی رنگ حجاب در هر کشوری هم متفاوت است، وهیچگاه آموزه های دینی نیز بر تغییر فرهنگ و سنت حسنه یک منطقه تاکید نداشته اند بلکه آموزه های دینی خود را در هر منطقه ای در بعد فرهنگی غیر مغایر که اینجا عمدتا پوشش مطرح است به شکل همان منطقه در آورده است. چنانکه می بینیم در اندونزی رنگ پوشش با سعودی متفاوت است.
حتی آنچه به عنوان عبایه در امارات مطرح است یک فرهنگ است نه یک حجاب و این موضوع را از این بُعد بیشتر می بینیم که زنان اماراتی به محض سفر به کشوری ثالث نوع پوشش خود را تغییر میدهند. امارات در ده های اخیر تلاش کرده که پیشرفت خود را به شکل بومی به جهان عرضه کند. در واقع به میزان رشد و ترقی اقتصادی و تکنولوژی، در حال تبلیغ فرهنگ ها و سنن و آداب خود هستند. قطری ها در جام جهانی تلاش کردند که کلیه نمادها را قطری سازی کرده و با فرهنگ قطر عرضه کنند. و اکنون کشور سعودی در مسیر پیشرفت همزمان برای جذب توریست در حال ارائه مدلی سعودی و عرضه آن به حهان برای جلب توریست است.
عبدالرشید بلوچ
نظرات
ارسال دیدگاه برای این نوشته بسته می باشد.