یکی از دلایل این موضوع «زبان آموزش» و «زبان علم» است. ما وقتی به طبقه های مختلف جامعه بلوچستان بنگریم، آن طبقه از جامعه که تحصیلات بیشتری دارند از لحاظ زبانی و‌در بیان سخن و سخنرانی واژگان فارسی بیشتری در خود دارند در حالی که یک صیاد و کشاورز بلوچ در منطقه ساحلی و روستایی بسیار با شیوایی بالاتری و استفاده بیشتری از واژگان خالص بلوچی صحبت میکند.
یکی از دلیل این مساله جایگزین شدن واژگان فارسی در پروسه آموزشی و علم آموزی است. کسی که در یک بازه زمانی طولانی یک رشته تخصصی را فرا میگیرد، آن رشته را مطالعه میکند، به آن زبان پرزنتیشن ارائه میکند، سخنرانی میکند، وقتی بخواهد به زبان بلوچی صحبت کند به دلیل نا آشنایی با بسیاری از واژگان، و به دلیل فرم گرفتن زبان در مسیر بیان! یا باید شیوایی سخنرانی را انتخاب کند یا لکنت زبان در به یاد آوری اصطلاح خاص بلوچی آن. رفته رفته این مساله به جمله بندی هم میرسد و فرم جمله بندی نیز به فارسی تشابه پیدا میکند.
همین مساله در انگلیسی هم هست، در بلوچستان شرقی اکثر اصطلاحات بلوچها با واژگان انگلیسی یا اردو همآمیختگی پیدا کرده اند. اگر هم دانشجویی مدت زیادی در یک کشور خارجی تحصیل و کار کند در بیان اصطلاحات به زبان مادری خود دچار لکنت میشود و تا زمانی که از قبل خود را آماده نکند در مقام صحبت فی البداهة کلمات خارجی زیادی در صحبتهایش مشاهده خواهد شد.
به طور کلی «زبان» به دلیل اینکه ارتباط مستقیمی با «تکلم» دارد و تکلم ارتباط مستقمی به «جامعه» دارد این جامعه است که تاثیر عمیقی بر زبان میگذرد.
از این رهگذر میتوان گفت آن دسته از مردم بلوچ که امروز به خوبی زبان بلوچی خود را در حوزه ساحلی صحبت میکنند یک دهه بعد که زبان فارسی به دلیل افزایش جمعیت سواحل بلوچستان در پروژه استعماری حکومت تغییر کند، به حد زیادی از بین میرود.
حتی زبان بلوچی در مناطقی که از دوره پهلوی تفکیک و به کرمان و هرمزگان افزوده شدند به طور قابل ملاحظه ای تغییر کرده و با واژگان فارسی آمیخته شده است و هر چه بیشتر به قلب مناطق روستایی وارد میشوید تفاوت تلفظها و بیان جملات خالص بلوچی را بیشتر و بیشتر می بینیم.
زنده نگه داشتن زبان به فرم اصلی آن، نیازمند فراهم آوری فضای آموزشی به زبان بلوچی است، و از آنجایی که سیستم حاکم پروژه آسیمیلاسیون و یکسان سازی فرهنگی بلوچ را در دستور کار قرار داده است لذا با هر نوع آموزش زبان بلوچی مخالفت میکند، و حتی موسسات آموزشی مردم نهاد را نیز به دید امنیتی می بیند.
ما اگر میخواهیم نسل آینده ما زبانشان محفوظ بماند فرهنگ توسعه زبان بلوچی را باید از هم اکنون وارد خانه، خانواده، محافل و نهادهای خود کنیم و از این طریق یک جامعه موازی درونی بسازیم که تکلم در آن حداکثر خلوص خود را حفظ کند تا این میراث بشری محفوظ بماند. هم اینکه از رسانه های جمعی و اجتماعی نهایت بهره را ببریم که زبان بلوچی را حفظ کنیم تا مجبور نباشیم امثال بنده برای بیان همین تحلیل و تشویق مجبور به استفاده از زبان فارسی شوم.
حبیب الله بلوچ
۱۰ آبان ۱۴۰۲
نظرات
ارسال دیدگاه برای این نوشته بسته می باشد.