کشتار ۲۰۰ هزار بلوچ توسط انوشیروان ساسانی و کشتار بلوچها توسط جمهوری اسلامی ایران

کشتار ۲۰۰ هزار بلوچ توسط انوشیروان ساسانی و کشتار بلوچها توسط جمهوری اسلامی ایران
ژانویه 26, 2023
158 بازدید
انوشیروان ساسانی یک زردتشتی تندرو بود و بخاطر رشد دین مزدکی که به نوعی امتداد مانوی بود، کمر همت به مقابله با این دین جدید برداشت. شاید یکی از دلایل آن خشنود سازی موبدان زردتشتی دربار بود اما به هر روی وی برای استحکام حکمرانی خود و‌کسب نفوذ در بین موبدان دست به این اقدام زد.
این کشتار پس از مناظره موبدان زردتشتی و مزدک در دربار انوشیروان آغاز شد. هر چه بود به نظر میرسد عدم قناعت شاه با موبدان وی را در یک راه بی بازگشت قرار داد و کارنامه ساسانیان را به یک کشتار دیگر خونین ساخت.
در آن دوره بلوچها عمدتا به دین مزدکی گرویده بودند، و چون کشتار مزدکیان آغاز شد انوشیروان به بلوچها نیز حمله کرده و دست به کشتاری زد که تواریخ مختلفی بدان پرداخته اند. این موضوع هم در شاهنامه فردوسی آمده و هم در تواریخ دیگری چون جورجانی و طبری آمده است.
هر چند فردوسی تلاش کرده روایت بسته و‌کنگ و مبهمی از قیام بلوچها را علت این واقعه اعلام کند، اما علت العلل و ریشه آن به اعدام مزدک بر میگردد.
در کتاب «کوردگال نامه‌ک» آخوند محمد صالح بلوچ سال ۱۰۷۰ ه.ش نوشته چنین آمده است: «هنگامی که انوشیروان بر تخت نشست او منادی کرد که هر کسی که مزدک بی دین را دستگیر کنند او را جزا خواهد کرد، بعد از این جار مزدک گرفتار شد و او را بقتل رسانیدند و امتیان او را بلا دریغ کشتار کردند. قریب یکصدر هزار نفر از پیرو کاران مزدک بقتل رسانیده شدند چون اکراد بلوچ (بلوچها) دین مزدک را پذیرفته بودند، از آنها قریب دو صد هزار نفر به هلاکت رسیدیدند. روسای اکراد بلوچ (بلوچها) پنجگانه امیر بهرام براخوئی، امیر شاگان زنگنه و امیر زرین ادرگانی و امیر رسوان ماملی و امیر شمبد کرمانی با بقایا افراد طوایف خود -که از این کشتار جان به سلامت بردند- در شعب و گردن های کوهستان توران پنهان شدند، چیزی از سلسله های کوهستان توران سرازیر شده در جلگه های مملکت سندان پناه بردند.
کوردگال نامه‌ک، آخوند محمد صالح، صفحه ۱۵۲)
یکی از شباهتهای که وضعیت بلوچها دوره ساسانیان را با دوره ی جمهوری اسلامی پیوند میزند قتل و کشتار بلوچهاست. در هر دوی این دوره ها قدرت در دست پارسیان است و کنترل حکومت متمرکز است و بلوچستان اختیارات سرزمینی اش را از دست داده است و‌همزمان دین بلوچها با دین ساسانیان متفاوت است. در چنین وضعیتی میشود شباهت دوران کنونی با جمهوری اسلامی ایران را شاهد بود، دورانی که بلوچها هم به دلایل نژادی و هم مذهبی تحت ستمی مضاعف به سر می برند.
این در حالی است که بلوچها پیشتر در دوره پارتهای اشکانی صاحبان یک امپراتوری بوده و کل حوزه شرق امپراتوری اشکانی نیز در اختیار سلطنتیشان بود که با گذشت ۵ پادشاه از ساسانیان در نهایت بار دیگر بخاطر مسائل مذهبی و پیوستنشان به مانی مورد تاخت و تاز قرار گرفتند.
شاید احساس تظلمی که در این دوره در بلوچستان شکل گرفت در انگیزه آنها برای پوستن سریعتر به دینی که ساسانیان آن را دوست نداشتند بیشتر مرده بود، و مانی توانست به راحتی پیروان زیادی در بلوچستان به دست بیاورد.
مشابه همین وضعیت را با ورد مسلمانان به فلات ایران مشاهده میکنیم که بلوچها به آنها پیوستند و سیاهسوار بلوچ فرمانده جنگی ساسانی به ابوموسی اشعری پیوست و متفقا بر پایتخت ساسانیان یورش برده و این سلسله که خاطرات تلخی از آن داشتند را برانداختند.
۵ بهمن ۱۴۰۱
حبیب‌الله بلوچ
برچسب‌ها:, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,