جهانبانی فرمانده قشون مهاجم گجر راجع به حکومت مستقل بلوچستــان چنين می نويسـد:« … مير دوست محمد خان از اعقاب بهرام خان و آخرين کسی بود که تا اواخر سنه ۱۳۰۷ مستــقـــلاً در بلوچستان حکمرانی ميکرد۰

وی به بعضی از رؤسای قبايل اجازه داده بود که ماليات قلمرو خود را جمع آوری کرده حصه ای برسم حق الحکومه برداشته و بقيه را به وی تسليم نمايند۰

بخشش حصه ای از ماليات برای اين بود که در موقع احتياج تفنگچيان خود را جهت کمک و مساعدت در اختيار …

سال 800 قبل از میلاد ملکه سمیرامیس آشوری با 100 هزار نیرو جنگاور به بلوچستان که در آن دوره اسمش ماکا یعنی مکران بود حمله کرد ولی شکست خورد و با تنها 20 نفر از نیروهایش از مهلکه فرار کرد.سال 559 پیش از میلاد کورش هخامنشی برای اشغال بلوچستان حمله کرد اما شکست خوردو با 7 نفر از نیروهایش فرار کرد.

دو پادشاه بعد از کورش به بلوچستان مجددا حمله کردند در نهایت در دوره داریوش بعد از جنگ های طولانی مکرانی ها شکست خوردند و …

یکی از دلایل حضور استعمارگران و عوامل شان در بلوچستان غارت هرچه بيشترمنابع و معادن بلوچستان است.

حکومت مذهبی ـ فاشيستی ايران و دست نشاندگانش چه بر سرکارخانه بافت بلوچ در پهره و دیگر کارخانجات بلوچستان و کارگران بلوچ در آوردند؟

سنگ آهن استخراجی از گورناگِ کوه بيرک به کدام کارخانه ذوب منتقل شد؟خاک زرين بزمان به کدام کارخانه برده می شود؟

سنگ مرمر اسکل آباد، منگنز گونيچ، منيزيتِ ترش آپ، گرانيتِ کوه لار، دولوميتِ مکســان به کجا راهی شـدنـد؟مس بلوچستان را در کوه لار کدام شرکت يا …

زنان بلوچ حقوق،استعداد ها و قابلیتهایی دارند که باید دیده شوند؛ جامعه سنتی بلوچ از یک طرف از زنان حمایت و از سویی حقوق آنها را نقض کرده است و برای احقاق حق زنان لازم است که برای آگاهی بخشی در جامعه بلوچستان کار بیشتری انجام شود.

زن همیشه در جامعه بلوچستان مورد احترام بوده اما برخی تنگ نظریها باعث شده تا مانع از رشد فرهنگی و علمی زنان و دختران شوند؛ محروم کردن از سواد آموزی و تحصیلات عالیه، وادار نمودن به ازدواج اجباری، مجبور …

(محمد کریم بلوچ)مئی راجدپترءِ یک بژنیگی بهرے وت ماں وتی جیڑه ءُ برات کشی یانی باروانت۰ چه چاکر شیهک ءُ میر گوهرام نودبندگ ءِ دور بگر تاں مروچی همے اڑ ءُ مشکل راجی جهد ءِ مزنیں دیمپانے بوتگ۰

ما را منّگی انت که بلوچ راج ءِ دژمناں چه اے اڑ ءُ مئی ناتپاکی ءَ باز نپ ءُ سیت رستگ۰

بلوچانی هنوگیں لدیگی دژمن گوں وتی انسان دژمنیں پندلاں ءُ اے دیمپان ءِ مزن کنگ ءَ لوٹنت مئے راجی وجود ءُ پجّارءَ آس ماں دارنت۰ آ لوٹنت ما …